Eskişehir’de yürütülen ata tohumu projesiyle, kaybolmaya yüz tutmuş yerel buğday ve tahıl çeşitleri toplanarak çoğaltılıyor. Proje kapsamında 200 çiftçiye ücretsiz tohum dağıtılırken, yerel üretim de destekleniyor.
Eskişehir’de faaliyet gösteren Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma Enstitüsü, Tarım ve Orman Bakanlığı’nın desteklediği bir projeyle ata tohumlarını yeniden hayat bulduruyor. Proje kapsamında Eskişehir, Bilecik ve Bursa’dan toplanan yerel tohumlar, karakterizasyon ve çoğaltma çalışmalarının ardından bölgedeki çiftçilere ücretsiz olarak sunuluyor.
“TR41 Bölgesinde Buğdayın Teknolojik Kalitesinin İyileştirilmesi ve Buğday Kalite Haritalarının Oluşturulması Projesi”, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın Kalkınma Ajansları Genel Müdürlüğü koordinasyonunda yürütülüyor. Proje, kaybolma tehlikesi altındaki yerel tahıl, baklagil ve sebze tohumlarının toplanarak enstitü bünyesinde çoğaltılmasını ve çiftçilere kazandırılmasını hedefliyor.
Proje için oluşturulan 15 kişilik ekip, ata tohumlarının karakterizasyonunu yapmak, yabancı türlerden arındırmak ve yerel materyallerin sürdürülebilirliğini sağlamak amacıyla çalışmalar yürütüyor. Proje kapsamında toplanan 18 çeşit ata tohumu, çiftçilere talep doğrultusunda 5 ila 50 kilogram arasında ücretsiz olarak veriliyor.
Laboratuvar ve arazi analizleri ile saflaştırılan “koca buğday”, “sarıkelle buğdayı” ve “sünter buğdayı” gibi yerel tohumlar, düzenlenen “tarla günlerinde” çiftçilere tanıtılıyor. Enstitü bünyesindeki Tohum Muhafaza Deposu’nda saklanan bu tohumlar, her yıl yenileniyor. Projenin başlangıcından bu yana yaklaşık 200 çiftçiye ata tohumu dağıtıldı.
Projenin yürütücüsü olan buğday ıslahçısı Dr. Savaş Belen, ata tohumlarının toplanmasını ve çiftçiler aracılığıyla çoğaltılmasını amaçladıklarını belirtti. Eskişehir’in Seyitgazi ilçesinde sünter, Mihalıççık ilçesinde koca buğday ve Bilecik’in Yenipazar ilçesinde sarıkelle buğdayını çoğaltıp çiftçilere ulaştırdıklarını ifade eden Belen, “Bu sene Mihalıççık ilçesi Sazak Mahallesi’nde topladığımız tüm tahıl çeşitlerinden tanıtım amaçlı parsellere ektik. Çiftçilerimize tarla günü düzenleyip ata tohumlarımızın, yerel çeşitlerimizin tanıtımını yapmak istiyoruz.” şeklinde konuştu.
Belen, ata tohumlarının yerel üreticiler tarafından çoğaltılmasının ve elden ele yaygınlaşmasının önemli olduğunu vurguladı. Çiftçilerin, seçtikleri tohumu nasıl kullanacakları konusunda bilinçli olduklarını söyleyen Belen, Türkiye’nin birçok yerinde ata tohumlarının toplanarak gen bankalarında muhafaza edilip çiftçilere kazandırıldığını anlattı.
Ayrıca, ata tohumlarıyla besleyici değer bakımından bilimsel araştırmalar yapıldığını da kaydeden Belen, “Ata tohumları, bizim değerli bir hazinemiz, genetik kaynağımız.” dedi. Türkiye’nin buğday açısından “Bereketli Hilal” bölgesinde bulunduğunu belirten Belen, iklim değişikliği tehdidi karşısında ata tohumlarının önemine dikkat çekti.
BEBKA Eskişehir Yatırım Destek Ofisi Koordinatörü Dr. Güliz Ünal, yerel ve bölgesel kalkınma çalışmalarının hızla sürdüğünü belirterek, “Kırsalda Ekonomik Kalkınma Mali Destek Programı kapsamında Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma Enstitüsü tarafından önemli bir proje gerçekleştirildi.” ifadelerini kullandı.
(AA)
