Çorum’daki lise öğrencileri, TÜBİTAK 56. Lise Öğrencileri Araştırma Projeleri kapsamında, Hint keneviri atığından plaka şeklinde “radyasyon geçirmeyen zırh” üretmeyi başardı.
Çorum İnönü Anadolu Lisesi 11. sınıf öğrencileri Mert Ali Kulak ve Laysira Gencel, radyasyonun zararlı etkilerini azaltmak amacıyla kenevir atıklarından zırh üretimi üzerine bir çalışma gerçekleştirdi.
Öğrenciler, elde ettikleri verileri “Hint Keneviri Bitkisinin Atık Gövdesinden Üretilen Kompozit Zırhın Mössbauer Spektrometresiyle Radyasyon Geçirimi” başlığıyla projeye dönüştürerek TÜBİTAK’a başvurdu. Proje, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Mehmet Yalçın Taşmektepligil Kapalı Spor Salonu’nda düzenlenen TÜBİTAK 56. Lise Öğrencileri Araştırma Projeleri Bölge Yarışması’nda sergilendi.
Mert Ali Kulak, projeleriyle radyasyon önleyici plaka şeklinde zırh oluşturduklarını belirtti. Nükleer ve radyasyon konusuna ilgi duyduklarını ifade eden Kulak, “Savunma alanında kullanılan Mössbauer Spektrometresi cihazı, metal alaşımları ve radyasyon ölçümleri yapabilme özelliğine sahip bir cihazdır. Türkiye’de iki adet bulunmakta. Hitit Üniversitesi ile bir savunma sanayi kuruluşunda bulunuyor. Bizler Hitit Üniversitesine yakın olduğumuz için böyle bir projeyi geliştirme kararı aldık.” dedi.
Öğrenciler, zırhı elde etmek için Amasya’nın Gümüşhacıköy ilçesinden temin ettikleri kenevir gövdesinin atık kısmını şeffaf su bazlı ağaç tutkalıyla karıştırıp mengeneyle sıkıştırdıktan sonra kurumaya bıraktıklarını açıkladı. Kulak, “Kurumuş malzememizi Mössbauer Spektrometresi sisteminde numune olarak hazırlamak için belirlenen ölçülerde kestik ve hazırladık. Kompozit kenevir malzememiz X ışınlarının yüzde 98’ini, gama ışınlarının ise yüzde 65’ini engelledi. Proje desteklendiği takdirde daha yüksek kalınlıkta ürettiğimizde gama ışını geçirim oranını çok daha azaltacaktır. Aynı zamanda kurşuna göre fiyatı çok daha ucuzdur.” şeklinde bilgi verdi.
Laysira Gencel, projelerinin x-ray cihazları ve mikrodalga fırınların zararlarını azaltmak için de kullanılabileceğini ifade etti. Projenin insan sağlığı açısından büyük bir öneme sahip olduğunu vurgulayan Gencel, “Hedefimiz bu projeyi insan yararına kullanabilmek, kurşun gibi zararlı elementlerden insanları korumaktır.” dedi.
Fizik öğretmeni Yavuz Ahmet Gürbüz, öğrencilerinin kenevirin radyasyonu azalttığına dair bir makaleden etkilenerek projeye başladıklarını belirtti. Gürbüz, projelerinin patent desteği alacağına inandığını ifade ederek, “Nükleer reaksiyonlar sonucunda açığa çıkan radyasyon, canlılar için zararlı etkiler doğurmaktadır. Bu etkileri azaltmak için yaygın olarak kullanılan yöntem kurşun zırhlamadır ancak kurşunun insan sağlığı için olumsuz etkileri vardır. Projemizde kurşun zırhlamaya alternatif olarak düşünülen, kenevirin atık kısmından, ağaç tutkalı karışımlı kompozit radyasyon zırhı yaptık.” dedi.
(AA)
