Dr. Barışkan Ünal’ın “Sinemada Gazeteciler: Anlatılar, Arketipler, Mitler” kitabı üzerine Ankara’da yapılan söyleşide, Türk sinemasında gazetecilik temsili ve filmlerin seyirci algısını nasıl etkilediği konuşuldu.
“Sinemada Gazeteciler: Anlatılar, Arketipler, Mitler” kitabının yazarı Dr. Barışkan Ünal, sinema ve gazetecilik teması üzerine dikkat çekici bilgiler paylaştı. Ünal, “Televizyon dizileri ve filmler hiç fark etmesek de algımızı etkilemeye başlıyor. Bir müddet sonra gerçek gördüğünüz gazeteci, her hafta televizyon dizisinde izlediğiniz gazeteci, sinemada izlediğiniz gazeteci veya basın imgesi birbirine geçmeye başlıyor. Zihnimiz bunları kurmaca veya gerçek diye ayırt etmiyor.” ifadelerini kullandı.
Gazeteciler Cemiyeti tarafından düzenlenen etkinlikte, “Gazetecilik ve gazeteciler beyaz perdede nasıl anlatılıyor?” başlıklı söyleşi gerçekleştirildi. Moderatörlüğünü gazeteci Yıldız Yazıcıoğlu’nun yaptığı programda Ünal, Türk sinemasında gazetecilik temsili üzerine yaptığı araştırmaları aktardı. Ünal, Türk sineması için yapılan aramalarda çok sayıda gazetecilik filmi bulmanın zor olduğunu, ancak kendisinin web tabanlı üç sinema arşivini tarayarak bu filmleri bulduğunu belirtti.
Ünal, “Yılmaz Ali” adlı 1940 yapımı filmde kadın bir gazeteci karakterinin ilk kez ortaya çıktığını, ancak zamanla erkek gazeteci karakterinin baskın hale geldiğini vurguladı. Türk sinemasında gazetecilerin genellikle “süslü” bir meslek olarak sunulduğunu, dedektif gibi betimlendiğini ve erkek gazetecilerin işten çok aşk ve çapkınlık peşinde koştuğunu ifade etti.
Ünal, Türk sinemasında Hollywood etkisi bulunsa da, Türk filmlerinde gazetecilerin “meteliksiz” olarak sunulduğunu dile getirdi. 1960’lı yıllarda toplumsal içerikli filmlerde, halkı savunan ve gerçekleri ortaya çıkaran gazeteci imgesinin belirdiğini aktardı.
Filmlerin Etkisi ve Gazetecilik Teması
Kitabında sinemada gazeteci temsiline odaklanmakla kalmayıp, filmlerin anlatılarına ve bu anlatılarla hangi söylemlerin inşa edildiğine de dikkat çeken Ünal, Hollywood’un daha sessiz sinema döneminden itibaren gazetecilere yer verdiğini belirtti. Genellikle Amerikan basın anlayışındaki “liberal basın teorisi”ne uygun bir basın imgesi çizildiğini ifade etti.
Filmlerin medya patronlarını nasıl sunduğuna dair sorulara yanıt veren Ünal, bu filmlerin basının özel sektör sahipliğini eleştiriyor gibi görünmesine rağmen, sonunda özel sektör sahipliği ile basının özgürlüğünün ve özerkliğinin beraber yürüyebileceği söylemini inşa ettiğini belirtti.
Ünal, sinemada gazeteciliğin her dönem hem idealize edildiğini hem de eleştirildiğini aktararak, filmlerdeki temsillerin seyircilerin algılarını etkileyebileceğine dikkat çekti. “Sosyal medya ile stüdyoların içerisine girmeye başladık. Ama hiç gazeteci tanımamış, haberi nasıl topladığımızı bilmeyen insanlara sorun, kafalarında belirli imgeler oluşmaya başlıyor.” diyen Ünal, bu durumun popüler kültür ürünlerinden kaynaklandığını ifade etti.
Ünal, Anadolu Ajansı’nın artık “AA Kitap” olarak kendi yayınevine sahip olduğunu ve medyaya odaklanan kitaplara ağırlık verildiğini belirtti. Kendi kitabının da AA Kitap’tan yayımlandığını ve seçkin kitapçılarda bulunabildiğini aktardı.
Söyleşi sonrası katılımcılar, gazeteciliği konu alan “Under Fire” adlı filmi izlediler.
(AA)
