Sinop’un Türkeli ilçesi Akçabük köyündeki 200 yıllık su değirmeni, geleneksel yöntemlerle buğday, mısır ve arpa öğütmeye devam ediyor. Dede yadigarı değirmen, torun Şanver Can tarafından çalıştırılıyor.
Sinop’ta, 200 yıl önce kurulduğu tahmin edilen ve günümüze kadar ayakta kalan dede yadigarı su değirmeni, torunu tarafından çalıştırılıyor. Yıllar önce Türkeli ilçesi Akçabük köyünde mısır, arpa, yulaf gibi tahıl ürünlerinin öğütülmesi için kurulan bu su değirmeni, köy sakinlerine hizmet vermeye devam ediyor.
Akçabük köyü deresinden ulaştırılan su sayesinde değirmenin taşları döndürülüyor. Köylüler, geleneksel yöntemlerle mısır, buğday ve arpa öğüterek un elde ediyor. Uzun yıllar yurt dışında çalışan ve emekli olduktan sonra köye yerleşen 61 yaşındaki Şanver Can, değirmenin çok eski bir yapı olduğunu belirtiyor. Can, “Tam tarihi bilinmemekle birlikte yapının 200 yıllık geçmişe sahip olduğunu tahmin ediyoruz. Daha fazlası da olabilir tam tarihini bilmiyoruz. Bize dedemizden miras kalma, elimizden geldiği kadarıyla çalıştırıp çevirmeye bakıyoruz. 1980’li yıllardan bu tarafa kendi imkanlarımız dahilinde değirmenimizi çalıştırmaya çalışıyoruz.” ifadelerini kullanıyor.
Değirmende buğday, mısır ve arpa öğütülmeye devam edildiğini anlatan Can, “Köylülerimiz eşekle, traktörle değirmene geliyor, ürünlerini öğütüyoruz. Hak olarak bize gönlünden ne koparsa onu veriyorlar ya da bir torbada bir ölçek un alıyoruz. Değirmende havalar soğudu ve kar olduğu zaman alttaki çarklar buz tutuyor. Buzları kırmak zor oluyor, su kanalına kar yağdığı zaman onları kürekle temizliyoruz. Su yüksek olduğu zaman zorluk yaşıyoruz. Bizden sonra bu değirmeni çalıştıracak biri yok gibi. Bizim çocuklarımız bakmıyor, kendi işleri oluyor. Biz öldükten sonra ne olacağını Allah bilir.” şeklinde konuşuyor.
Değirmen Ustasının Rolü
Değirmen ustası Fadıl Demirel, değirmende oluşan tüm arızaları kendisinin giderdiğini belirtiyor. Demirel, “Bu değirmene 2010 yılında bakım yaptık, bu hale getirdik. Ufak tefek arızalarında bana haber veriyorlar, ben ustalığını yapıyorum.” diyor.
Değirmene mısırını öğütmeye gelen Erol Kaya, su değirmeninde öğütülen ürünlerin daha sağlıklı olduğunu vurguluyor. Kaya, “Yazın ekmiş olduğumuz mısır, buğdayı kurutup değirmene getiriyoruz. Burada mısır ve buğdaylarımızı un yapıyoruz. Bunları kış ayında ekmek yapıyoruz, yiyoruz. Hayvanlarımızın yemini de burada öğütüyoruz.” ifadelerini kullanıyor.
(AA)
