Bolu halkının kökeni ortaya çıktı. Şehrin tarihi, Hititlerden Osmanlı’ya kadar birçok medeniyeti barındırmıştır. Bu yazıda Bolu’nun tarihi süreçteki önemli dönemleri ve kültürel evrimi inceleniyor.
BÖLGENİN İLK SAKİNLERİ
Bolu, tarih boyunca birçok medeniyete ev sahipliği yapmış bir bölgedir. Bolu’nun ilk sakinleri Hititlerdir. M.Ö. 1211’de, tüm Hitit toprakları gibi Bolu da Frigyalıların kontrolüne geçti. Frigyalılar, Lidyalılar tarafından yenilince bölgeye sahip olundu. Persler, M.Ö. 546 yılında Lidyalıları mağlup ederek kısa bir süre bölgeyi yönettiler. Ardından, bu bölge 200 yıl boyunca Misya ve Patlagonya adları altında genel valilerle idare edildi.
ROMA İMPARATORLUĞU DÖNEMİ
M.Ö. 336’da Makedonya Kralı Büyük İskender, Persleri yenerek Bolu’yu da ele geçirdi. Büyük İskender’in ölümünden sonra Makedonya Krallığı çökerken, Anadolu’da Yunan kültürü altında varlığını sürdüren bazı milletler bölgeye hakim oldu. Bu dönemlerde, Bolu’da Bitinya Krallığı kuruldu. M.Ö. 1. yüzyılda, Pers kökenli ama Yunanca konuşan Pontus Devleti’nin saldırısına uğrayan Bitinya’nın son kralı Üçüncü Nikomedes, Romalılardan yardım istedi. Pontus Krallığı mağlup edilince, Bitinya Kralı’nın vasiyeti gereği Bolu, Roma İmparatorluğu’na katıldı.
TÜRK HAKİMİYETİNE GEÇİŞ
Roma İmparatorluğu, 395 yılında ikiye bölündüğünde Bolu, Doğu Roma’nın yani Bizans’ın kontrolüne geçti. 1071 Malazgirt Zaferi’nden sonra Türkler, Anadolu’nun batısına doğru ilerlemeye başladı. Alparslan’ın oğlu Melikşah, Süleyman Şah’ı bölgeyi fethetmek üzere görevlendirerek Türkistan’dan 100.000 Türkmen gönderdi. Bolu, bu akınlar sırasında Horasanlı Aslahaddin tarafından fethedildi. 1074’te Bolu’ya yerleşen Türkmenler, bölgedeki Bizanslıların önceden Balkanlardan getirdiği Bulgar, Peçenek, Uz ve Kuman Türkleri ile kaynaşarak bölgeyi tamamen Türkleştirdi.
BOLU İKİ KEZ FETHEDİLDİ
Balkanlardan gelen Türkler, Hristiyanlaşmış olsalar da Türkçe lisanlarını ve geleneklerini unutmamışlardı. Kısa sürede Müslüman oldular. Selçuklu komutanları Artuk, Tutuk, Danişmend, Karatekin ve Saltuk beyler, Süleyman Şah’ın emrinde İstanbul sınırına kadar ulaştılar. Haçlı seferleri sırasında bir süre Bolu, Trabzon Rum İmparatorluğu’nun kontrolüne girdi; ancak bölgedeki halk Türk olduğu için bu işgal uzun sürmedi. 1197’de Bolu, ikinci kez fethedildi.
VE OSMANLI DÖNEMİ BAŞLIYOR
Selçuklu Devleti’nin yıkılmasından sonra (1308) Bolu, bir süre Moğolların eline geçti. Osmanlı Devleti’nin kuruluşuyla birlikte, Osman Gazi döneminde Bolu, Göynük, Mudurnu ve Taraklı gibi yerler Konuralp tarafından fethedildi. Orhan Gazi döneminde ise Akçakoca, Kandıra, Düzce ve Üsküp fethedildi. Timur Han’ın Ankara Savaşı sırasında Bolu, Candaroğulları’nın hakimiyetine girdi, fakat II. Murad döneminde yeniden Osmanlı topraklarına katıldı. 1324-1694 yılları arasında sancak olarak yönetilen Bolu, sonrasında Voyvodalık haline getirildi. Kanuni Sultan Süleyman’ın şehzadelik döneminde Bolu’da valilik yapıldı.
YAKIN DÖNEMİN TARİHİ
1811-1864 yılları arasında tekrar bağımsız sancak statüsüne kavuştu ve Kütahya’daki Anadolu Beylerbeyliği’ne bağlı 14 sancaktan biri oldu. Tanzimat döneminde sancak olarak Kastamonu’ya bağlandı. Birinci Dünya Savaşı sırasında düşman istilasına uğramadı ancak maddi hasar gördü ve nüfusu ile ticareti azaldı. Cumhuriyet döneminde vilayet olan Bolu, son yıllarda her alanda yeniden gelişmeye başlamıştır.
(Haber Merkezi)
