Çorum’un Boğazkale ilçesinde bulunan Hattuşa, UNESCO Dünya Kültür Mirası listesinde yer alan Hitit İmparatorluğu’nun başkenti olarak tarihi zenginlikleriyle öne çıkıyor. Boğazköy-Hattuşa kazılarında, Alman Arkeoloji Enstitüsü İstanbul Şubesi tarafından yürütülen çalışmalarda şaşırtıcı bir keşif yapıldı. Yapılan açıklamada, Hititlerin başkenti Hattuşa’da 100 yılı aşkın süredir devam eden kazılarda, Hint-Avrupa dil ailesine ait yeni bir dilin ortaya çıktığı belirtildi.
Hititlerin Gizemli Ritüelleri ve Çivi Yazısı
Çorum İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü’nün yazılı açıklamasında, Hattuşa’da bugüne kadar çivi yazısıyla yazılmış 30 bin kil tablet bulunduğu vurgulandı. UNESCO Dünya Belleği Listesi’nde kayıtlı olan bu tabletler, Hititler ve komşularının tarih, toplum, ekonomi ve dini gelenekleri hakkında önemli bilgiler içermekte. Hitit kralının katipleri tarafından yazılan ritüel metinler, çeşitli Anadolu, Suriye ve Mezopotamya geleneklerini yansıtarak Hititçe dışında farklı dillerde yazılmış örnekleri içeriyor.
Kalaşma Dili
Alman Arkeoloji Enstitüsü İstanbul Şubesi başkanlığında yürütülen arkeolojik çalışmalarda, bu yıl yapılan kazılarda beklenmedik bir keşif yaşandı. Hititçe yazılmış bir kült ritüel metninin içinde, bilinmeyen bir dilde yazılmış okuma metni bulundu. Almanya Würzburg Üniversitesinden Prof. Dr. Daniel Schwemer, bu dili Kalaşma dil olarak tanımladı. Kalaşma dilinin, Hitit merkez bölgesinin kuzeybatı ucunda, muhtemelen modern Bolu veya Gerede bölgesinde yer alan Kalaşma ülkesinin dili olduğunu belirtti.
Dilin Anlamı ve İlişkileri
Yeni keşfedilen Kalaşma dilindeki metin, henüz büyük ölçüde anlaşılamamış durumda. Ancak, eski Anadolu dilleri uzmanı Prof. Dr. Elisabeth Rieken’e göre, bu dil Anadolu-Hint-Avrupa dilleri ailesine ait. Palaikçenin konuşulduğu bölgeye coğrafi yakınlığına rağmen, Kalaşma dilinin Luviceden daha fazla özellik paylaştığı görünüyor. Kalaşma dilinin Geç Tunç Çağı Anadolusu’ndaki diğer Luvi lehçeleriyle olan ilişkisi ise daha fazla araştırmayı gerektiriyor.
Finansman ve İlerleyen Çalışmalar
Boğazköy-Hattuşa’daki disiplinler arası çalışmalar, Alman Arkeoloji Enstitüsü (DAI), Thyssen Vakfı, GRH Vakfı, Volkswagen Vakfı ve İtalyan Dışişleri Bakanlığı tarafından finanse edilen bir proje olarak sürdürülüyor. DAI, İstanbul, Würzburg ve Marburg Üniversitelerinden bilim insanları, metnin dokümantasyonu ve değerlendirmesi üzerinde birlikte çalışarak bu dilin sırlarını çözmeye devam ediyor.
Bolu-Gerede Medeniyet Tarihini Derinleştiren Çalışmalar
Kazı epigrafisti Almanya Würzburg Üniversitesinden Prof. Dr. Daniel Schwemer bu dili, Hitit merkez bölgesinin kuzeybatı ucunda, muhtemelen modern Bolu veya Gerede bölgesinde yer alan Kalaşma ülkesinin dili olarak tanımladığını bildiriyor.
Anadolu’nun ilk medeniyetlerinden Hititlerin başkenti Hattuşa Ören Yeri’nde 1907’de başlayan arkeolojik kazılar, Alman Arkeoloji Enstitüsünden Prof. Dr. Andreas Schachner başkanlığında devam ediyor. Schachner, Kalaşma ülkesinin bugün Bolu-Gerede ve Karabük’ün bulunduğu Batı Karadeniz’de yer aldığını düşündüklerini anlattı.
(Haber Merkezi)
