Düzce Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Başkanı Doç. Dr. Nevin İnce, sıtmanın tedavi edilmediğinde ciddi sonuçlara yol açabileceğine dikkat çekti.
Sıtmanın, sivrisinek ısırığıyla bulaşan bir hastalık olduğunu belirten Doç. Dr. Nevin İnce, en yaygın bulaşma yolunun Anofel türü dişi sivrisinekler aracılığıyla gerçekleştiğini ifade etti.
İnce, “Sıtma özellikle tropikal ve subtropikal bölgelerde (Afrika, Güney Asya, Güney Amerika) yaygındır. Hastalar sıklıkla yüksek ateş, titreme, terleme, baş ağrısı, kas ağrıları, bulantı, kusma, halsizlik gibi belirtilerle başvururlar. Belirtiler genellikle enfekte sivrisinek ısırığından birkaç gün ila birkaç hafta sonra ortaya çıkar” dedi.
Bulaşma Yöntemleri ve Belirtiler
Sıtma hastalığının en yaygın bulaşma şeklini yineleyen Nevin İnce, enfekte kanın nakli ya da steril olmayan iğnelerin kullanılması ve nadir de olsa sıtmalı bir annenin doğum sırasında paraziti bebeğe geçirme riskinin de bulunduğunu kaydetti. Sıtmanın belirtilerinin genellikle enfekte sivrisinek ısırığından 7-30 gün sonra başladığını söyleyen İnce, “Belirtiler arasında ateş, titreme ve üşüme atakları, terleme, baş ağrısı, kas ve eklem ağrıları, yorgunluk, halsizlik, bulantı, kusma, ishal, karın ağrısı, kansızlık, sarılık ve nöbetler bulunmaktadır” şeklinde konuştu.
Erken Tanının Önemi
Doç. Dr. Nevin İnce, sıtmanın yaygın olduğu bir bölgeye seyahat edenlerin dikkatli olmaları gerektiğini vurguladı. “Son haftalarda sıtmanın yaygın olduğu bir bölgeye (Afrika, Güneydoğu Asya, Orta ve Güney Amerika gibi) seyahat edildiğinde, yüksek ateş, titreme ve halsizlik gibi belirtiler varsa, bir doktora başvurulmalıdır. Erken tanı hayat kurtarıcıdır” dedi.
Risk Altındaki Gruplar
Sıtmanın tedavi edilmediğinde ciddi sonuçlara yol açabileceğini belirten İnce, “Tedavi edilmediği takdirde parazitler kırmızı kan hücrelerini tahrip eder. Bu da ciddi düzeyde kansızlığa yol açabilir. Özellikle Plasmodium falciparum türünün neden olduğu durum, beyin damarlarını tıkayarak ensefalopatiye yol açabilir. Bu, nöbetler, bilinç kaybı, komaya girme ve ölümle sonuçlanabilir” ifadelerini kullandı. En riskli grupların çocuklar, hamile kadınlar ve bağışıklığı zayıf bireyler olduğunu da sözlerine ekledi.
Ülkemizdeki Durum
Doç. Dr. İnce, sıtmanın Türkiye’de geçmişte daha yaygın olduğunu, ancak günümüzde nadir görülen bir hastalık haline geldiğini belirtti. “Özellikle 2000’li yıllardan itibaren alınan sağlık önlemleri ve vektör kontrol programları sayesinde yerli bulaş büyük oranda kontrol altına alınmıştır. Ancak bazı ithal vakalar hala görülmektedir. İthal vakalar genellikle Afrika, Güney Asya veya Orta Doğu ülkelerinden gelen kişilerde rastlanabilir” dedi.
Korunma Yöntemleri
Sıtmanın bulaşmasını engellemek için genel önlemler konusunda bilgi veren İnce, “Anofel sivrisineklerinin ürediği alanlar kurutulmalı veya ilaçlanmalı. Sivrisinek popülasyonunu azaltmak, sıtmanın yayılmasını ciddi oranda azaltır. Sıtma taşıyan kişilere erken teşhis ve etkili tedavi uygulanarak bulaş zinciri kırılır” şeklinde tavsiyelerde bulundu.
Sivrisinek ısırıklarından korunmak için önerilerini de paylaşan İnce, “Cibinlik kullanın, pencerelere sineklik takın, sivrisinek kovucu spreyler kullanın ve akşam saatlerinde dışarıda bulunmamaya özen gösterin” dedi. Ayrıca, yüksek riskli ülkelere gideceklerin seyahat öncesi doktor kontrolünde koruyucu ilaç kullanmaları gerektiğini de vurguladı.
(Haber Merkezi)
