Gebze Teknik Üniversitesi’nde Makine Mühendisliği öğretim üyesi olan Doç. Dr. Gamze Gediz İliş, fabrikaların atık ısısını kullanarak çalışan yeni bir soğutma cihazı geliştirdi.
Doç. Dr. Gamze Gediz, 2006 yılında soğutma sistemlerinin geniş alanda uygulanamaması nedeniyle bu projeye yöneldi ve TÜBİTAK’ın desteğiyle uzun araştırmalar sonucunda “Green Development” adını verdiği cihazın prototipini üretti.
İliş, 1000’den fazla firma ve uzmanla cihazın saha ve fizibilite çalışmasını gerçekleştirdi. Cihazın, yapay zeka ile donatılmış akıllı bir yazılım yardımıyla işletmelerin soğutma ihtiyacını önceden tahmin etmesi hedefleniyor. Bu cihazın proses soğutma veya klima amaçlı kullanılmasıyla çevre koruma hedefleniyor. Cihaz, Türkiye’deki çevre dostu projeleri destekleyerek girişimcilerin uluslararası rekabet gücünü artırmaya yardımcı olmayı amaçlıyor. İliş, bu çabalar sonucunda Yeşil Temiz İnovasyon Programı’nda ikinci oldu.
Çevre Dostu Soğutma Süreci
Doç. Dr. Gamze Gediz İliş, firmaların doğaya atılan ve kullanılamayan atık ısılarını geri dönüştürerek soğutmada kullanmalarının iklim değişikliğiyle mücadelede önemli bir adım olduğunu belirtti. Dönüştürülemeyen atık ısıların mali kayıplara yol açtığını ifade eden İliş, “Dünyada küresel iklim değişikliği nedeniyle soğutma ihtiyacı giderek artıyor. 2050 yılında Türkiye’nin Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde soğutma ihtiyacının yüzde 400 artacağı öngörülüyor.” dedi.
İliş, cihazın işletmelerin döküm, pastörizasyon ve kimyasal proses gibi atık ısılarına odaklandığını belirterek, “Bu işletmelerin mutlaka atık atmak için bacaları var. Buradan gazlar dışarıya salınıyor. Biz bu gazları bacalardan alıyoruz ve soğutulmuş suya dönüştürüyoruz. Bunu da elektrik tüketmeden yapabiliyoruz.” şeklinde konuştu. Cihazın karbondioksit salınımı olmadan tamamen çevreci yöntemle soğutma sağladığını vurgulayan İliş, yapılacak soğutma işlemlerinin yılda 4 bin 200 ağacın kurtarılmasına katkı sağlayabileceğini aktardı.
İliş, cihazın işletmelerin soğutma ihtiyacını tahmin ettiğini ve yapay zeka sayesinde bu ihtiyaca uygun soğutma sağladığını ifade etti. Cihazın seri üretime geçilmesinin ardından, alacak firmaların ödedikleri ücreti ortalama 3 yılda amorti edebileceği belirtildi.
(Haber Merkezi)
