Balıkesir Üniv. Necatibey Eğitim Fak. Türk Dili ve Edebiyatı öğretmenliği mezunu ve şuan Bilkent Üniv. Hazırlık Okulunda görev yapmakta olan Geredeli hemşehrimiz Berna Hanımla “Süveyda” üzerine bir söyleşi yaptık.
Söyleşimizde Berna Hanım’a “Süveyda”yı sorduk.
Murat Ergüven: Berna Hanım, Süveyda hangi yayın evinde kaç adet basıldı?
Berna Uslu Kaya; Süveyda, Trim Yayınevi tarafından 100 bin adet basıldı.
Murat Ergüven; Önce kitabın ismini soracaktım ama, kapaktan başlayalım isterseniz. Kitabın kapağında kullandığınız kuş motifinin bir anlamı var mı?
Berna Uslu Kaya; Kitabın kapağında yer alan Simurg, Anka ya da Hüma kuşu olarak bilenen bu motif, kitabın konusunun temelinde yatan “yeniden doğuşu” simgeliyor. Zira romanda işlenen aşk, mecaz anlamda ölüp, küllerinden doğumu da ifade etmekte. Bu anlamda Süveyda’yı içsel bir “dönüşüm” olarak da algılamak mümkün.
Murat Ergüven; Peki Süveyda nedir? Neden Süveyda?
Berna uslu Kaya; Öncelikle Süveyda, sembolik bir roman.. Neden Süveyda? Süveyda, kalbin ortasında olduğu düşünülen siyah benektir. İnanışa göre kalbin içinde gönül, gönlün içinde süveydâ bulunur. Bu siyah benek en üstün anlayış noktasıdır. Gerçek aşkta ancak bu noktada tecelli eder. Yani Süveyda, kitabın kapağında vurgulanan “siyah nur” dur. O nur, kitaptaki karakterlerden de birinin adıdır.
Murat Ergüven; romanı biraz tanıtır mısın?
Berna Uslu Kaya; Süveyda ne bir aşk kitabı ne de yalnızca bir dostluk risalesi. Süveyda bir terkip. İnsanlığın aşka gidiş öyküsünün hülasası. Aşkın nur-i saiyah makamı. Yani gölgeden çıkısın, gerçeğe dönüşümünün hikâyesi. Yekta, Süveyda, Behir… Romandaki kişiler yeni, lakin konu gelenekten beslenmekte. Yani klişe edebiyatı yapmadan söylenen, yeniden biçimlenen bir hikaye. “Yeni şeyler söylemek lazım” diyen üstadın izinden gitmek beni mutlu ediyor.
Murat Ergüven; Anladığım kadarıyla Süveyda’da isimlere sembolik anlamlar yüklemişsiniz. Biraz kitabın sembolik boyutundan bahseder misiniz?
Berna Uslu Kaya; Evet, Süveyda, isimlerin sembolik alt yapıları ile yüklü. Elbette bunu derin bir okuma sonucunda anlayacağız. Romanın sembolik boyutu gözardı edildiğin de anlam dairesinde herhangi bir daralma olmamakta.
Murat Ergüven; Yine kitapta dikkatimi çeken bir husus var. Süveyda’da sıklıkla şiirlere rastlıyoruz. Bu şiirler alıntı mı, size mi ait?
Berna Uslu Kaya; Roman da geçen şiirlerin tamamı bana ait. Yalnızca üç tanesi dışında. Süveyda da, anneme ait üç tane şiir var. Bu şiirler “Suzan Hanım”ın şiirleri. Zaten şairlik tabiatımı anneme borçluyum demekte sakınca görmüyorum. Annemin hayal dünyama kattığı eşsiz zenginlik hayatımın en önemli noktasıdır.
Murat Ergüven; Romanda yeralan şiirler dışında, romanın içinde de yani düzyazı bölümlerinde de şiirsel bir dil göze çarpıyor. Buna nasıl bir yorum getireceksiniz?
Berna Uslu Kaya; Evet, Süveyda bana göre şiirin düzyazıya aşkı. Yani edebiyatın iki önemli türünün bir çatıda buluşması bizim için bir ilk değil aslıda. Türk edebiyatında 15. yy bu yana şiir düzyazıya mail, fakat 1860’tan beri biz bunu unuttuk galiba.
Murat Ergüven; Berna Hanım kitabı bölümlere ayırırken nasıl bir tarz ortaya koydunuz?
Berna Uslu Kaya; Süveyda’nın her bölümü romanın ana noktalarını temsil etmekte. Aslında dikkatli bir okur her bölümün başlığını birleştirdiğinde baş harflari “k” harfinden oluşan bir şiir olduğunu fark edecektir. Bu Süveyda’nın tılsımı bence.
Murat Ergüven; Berna Hanım; çok teşekkür ederim verdiğiniz bilgiler için. Çalışmalarınızın devamını dilerim.
Berna Uslu Kaya; ben teşekkür ederim.
Berna Uslu Kaya Kimdir?
Balıkesir Üniv. Necatibey Eğitim Fak. Türk Dili ve Edebiyatı öğretmenliği okudu.
Yükseklisansımı aynı okulun Sosyal Bilimler Ens. “Yeni Türk Edebiyatı” alanında tamamladı. “Peyami Safa’nı Romanlarında Mutsuzluğun Kaynakları” isimli tez çalışması yaptı.
Çeşitli dergilerde makale ve yazıları mevcut.
Şuanda Bilkent Üniv. Hazırlık Okulunda görev yapmakta. Evli ve Hüma isimli bir kızı var.
