Türkiye’nin bitkisel gen çeşitliliğinin geleceğe taşındığı Ankara ve İzmir’deki Tohum Gen Bankaları’nda 120 bin adet tohum, artı 5 ile eksi 18 derece sıcaklıktaki özel odalarda muhafaza ediliyor. Değişen iklim şartları gıda üretimini zorlaştırırken, Tohum Gen Bankaları büyük bir önem taşıyor. Anadolu’nun biyolojik serveti, Ankara ve İzmir’deki Tohum Gen Bankası’nda özenle saklanıyor.
Ankara ve İzmir’deki Tohum Gen Bankalarında, mercimekten fasulyeye, biberden karpuza kadar binlerce ürünün tohumu özenle korunuyor. Toplamda 120 bin tohum, eksi 18 ile artı 5 derecelik özel odalarda muhafaza ediliyor.
Vatandaşlar Tohum Bağışında Bulunabiliyor
Vatandaşlar, ellerindeki tohumları karşı ödemeli şekilde bu bankalara gönderebiliyor. Bunun yanı sıra, Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü bünyesindeki araştırmacılar da Türkiye’nin 81 il ve 7 bölgesine dağılarak topladıkları tohumları bankalara getiriyor. Bankalarda kaydedilen tohumlar temizlenmesinin ardından çimlenme testinden geçiriliyor. Belirli nem ve sıcaklıkta kurutulan tohumlar, çeşitli aşamalardan geçirilerek özel ambalajlarda vakumlanıyor ve eksi 18 derecelik odalarda muhafaza ediliyor.
Eksi 18 derecelik odada muhafaza edilen örnekler dağıtıma kapalı. Orta dereceli muhafaza odaları ise 5 ile 8 derece arasındaki bir sıcaklığa sahip ve bu odadaki tohum örnekleri sadece araştırma projeleri için dağıtıma açık bırakıldı.
Tohumlar 50 ile 100 Yıl Saklanabiliyor
Ankara’daki Tohum Gen Bankası, kapılarını basın mensuplarına açtı. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürü Dr. Hümeyra Yaman, Türkiye’de genetik kaynakların toplanması, muhafaza edilmesi ve tohum karakterizasyon çalışmalarının yıllar öncesinde başladığını ifade etti. Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü’nün (TAGEM) kurulduğu ilk tarihten itibaren Türkiye’nin tohum genetik kaynaklarının toplanmaya başladığını belirten Dr. Yaman, ürünlerin ıslah edildiğini ve geliştirildiğini vurguladı.
Bağışçılar Tohum Gönderebiliyor
Tohumların bankaya bağışçılardan da gelebildiğini aktaran Dr. Yaman, “Kendi bu tohumlukları çoğaltanlar var. Onlardan arkadaşlar toplama çalışmalarıyla alabiliyorlar. Bağışçılar doğrudan da gönderebiliyor. TAGEM üzerinden formları indirerek gerekli yerleri doldurarak bilgileri de girmek kaydıyla bize karşı ödemeli gönderebiliyorlar tohumlarını. Bunun yanı sıra arkadaşlarımız da toplama çalışmaları yapabiliyor” ifadelerini kullandı.
Genetik Materyaller Koruma Altında
Enstitü bünyesinde tohum ıslahçısı araştırmacı personellerin olduğunu dile getiren Yaman, “TAGEM’e bağlı 50 araştırma enstitüsü var ve bunların büyük bir çoğunluğu bitki bazlı çalışan ıslahçılardan oluşuyor. Islah çalışmalarında da elde edilecek genetik materyaller yine gen bankamıza gönderiliyor ve korumaya alınıyor” diye konuştu.
“Yüzde 85 Çimlenme Oranı İsteriz”
Tohumların bankaya gelmesinin ardındaki hikayeyi de anlatan Yaman, “Buraya gelen tohumlar evvela geçici kayıt numarası alır. Kayıt numarasından sonra elemeye geçer. Bir selektör hanemiz var. Selektörde hafif taneler ve o popülasyonu temsil etmeyen tohumlar ayrıştırılır. Geri kalan tohumlar çimlenme testine tabi tutulur. Bizde yüzde 85 çimlenme oranı isteriz ama her türe göre değişmekle beraber bunun çimlenme prosedürü vardır” şeklinde konuştu.
Tohumların 50 ile 100 Yıl Saklanması İçin Gerekli Prosedürler Uygulanıyor
Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’nün (FAO) 2014 standartlarına uygun bir şekilde çalıştıklarına dikkati çeken Yaman, şunları kaydetti: “Çimlenmeyi geçen her tohum daha sonra kurutma odasına alınır. Kurutma odasında 6 ile 8 hafta belli nem düzeyine inmesi sağlanır. Bu tohumların ömrünü uzatır. Yani tohumda bulunan hücreler arası sıvının bir nevi azaltılmasını sağlıyoruz. Aslında biz tohumları 50 ile 100 yıl saklanması için gerekli prosedürleri uyguluyoruz. Kurutmadan sonra biz de tohumlarımızı soğuk dolaba kaldırıyoruz. Özel presleme makinamız ve kaplarımız var. Bu kapların içine tohumları koyduktan sonra presliyoruz.”
Preslenen tohumların artı 5 ile eksi 18 derece sıcaklıktaki odalara kaldırıldığını belirten Yaman, “Artı 5 derece orta dönem muhafaza odamız bizim. Orta dönem muhafaza odamız bizim dışarıya açık tohumlarımız ama burada bir yanlış algı olmasın. Dışarıya çıkarken direk çiftçiye ya da ekecek kişiye verdiğiniz bir tohumumuz yok” ifadesini kullandı.
TAGEM’in Tohum Varlığı 120 Bin
Bilimsel Ar-Ge çalışmaları için sadece artı 5 derece sıcaklığındaki odalardan tohum çıkışı olabildiğinin altını çizen Dr. Yaman, “Eksi 18 derece yıllarca saklanabilen dolabımız ve kesinlikle buradan dışarıya materyal çıkışı olmuyor. Şu anda eksi 18 derecede 62 bin 686 tohumumuz bulunmakta. İzmir Gen Bankamı ile beraber TAGEM’in tohum varlığı 120 bin” dedi.
(Haber Merkezi)
