Kocaeli’de tarımsal atıkların değerlendirilmesi için geliştirilen yenilikçi proje, çevre dostu çözümler sunarak sürdürülebilir tarımı desteklemeyi amaçlıyor. Bu projeyle atıkların geri dönüşümü ve ekonomik faydasının artırılması hedefleniyor.
Kocaeli’de TÜBİTAK MAM Gıda İnovasyon Teknolojileri Araştırma Grubu, avokado, elma ve turunçgil atıklarını katma değerli ürünlere dönüştürmeyi hedefliyor. Gıda mühendisi Dr. İncinur Hasbay, bu projeyle israfın önüne geçmeyi ve ekonomik getiri sağlayacak yeni ürünler geliştirmeyi amaçladıklarını belirtti. Araştırma süreci sıfır atık prensibiyle oluşturuldu.
Türkiye Tarımsal Üretiminde Küresel İklim Değişikliğine Uyumlu Sürdürülebilir Tarım Teknolojileri Platformu (S-ATP), tarım sektöründe iklim değişikliğine uyum sağlayacak yenilikçi ve sürdürülebilir teknolojilerin geliştirilmesi amacıyla birçok paydaşın bir araya gelmesiyle hayata geçirildi. TÜBİTAK MAM tarafından başlatılan “Tarımsal Atıkların ve Düşük Kaliteli Tarımsal Ürünlerin Katma Değerli Ürünlere Dönüştürülmesi” projesi, tarlada kalan düşük kaliteli atıkların gıda tedarik zincirine kazandırılmasını hedefliyor.
Dr. Hasbay, meyve yetiştiriciliği ile ortaya çıkan ürün atıklarının yeterince değerlendirilemediğini ve bu durumun israfa neden olduğunu ifade etti. Dünyada yıllık üretilen gıdanın yaklaşık yüzde 30’unun atık olduğunu belirten Hasbay, “Meyve yetiştiriciliğinde çıkan atıklar ya hayvan yemi olarak değerlendiriliyor ya kompost haline getiriliyor ya da hiçbir şekilde değerlendirilemeyip boş bir araziye seriliyor ki bu da çevre kirliliğine yol açıyor. Bizim amacımız ilk önce bu kayıpların önlenmesi, önlenemeyen atıkların ise katma değere dönüştürülmesi.” dedi.
Proje kapsamında, tarlada kalan düşük kaliteli, tüketiciye sunulamayacak meyve ürünleri veya gıda tedarik zincirinin çeşitli aşamalarından elde edilen atıkların ileri dönüştürülmesi üzerinde çalışılıyor. Hasbay, özellikle turunçgil ve avokado atıklarının değerlendirilmesine yoğunlaştıklarını vurguladı. Avokado üretiminin giderek yaygınlaştığı Türkiye’de, bu meyvenin atıklarının katma değerli ürünlere dönüştürülmesi hedefleniyor.
Hasbay, projelerinin dört ana başlık altında toplandığını belirtti: “İlk projemiz turunçgil atıklarından uçucu yağ elde edilmesi. İkinci projemiz turunçgil ve elma atıklarından pektin elde edilmesi. Üçüncü projemiz avokado atıklarının değerlendirilmesi. Dördüncü projemizde de sıfır atığa giderken bütün bu atıkları değerlendirip biyogaz ve toprak iyileştirici ajan oluşturacağız.” Bu çalışmaların sanayi ölçeğine dönüşebilmesi için gereken proseslerin geliştirilmesi önem taşıyor.
Hasbay, çevre dostu teknolojiler kullanarak sera gazı emisyonlarının azaltılmasına katkıda bulunmayı hedeflediklerini belirtti. Pektin üretiminde etanol kullanımını sıfırlamayı ya da minimize etmeyi amaçladıklarını ifade eden Hasbay, bunun çevre dostu bir yaklaşım olduğunun altını çizdi.
Projenin üçüncü çeyreğinin tamamlandığını belirten Hasbay, “Bundan sonraki süreçte atıklardan elde edeceğimiz ürünleri en uygun koşullarda minimum enerji, maksimum verim ve kaliteyle elde etmek için çalışacağız.” dedi. Projeyi sıfır atık prensibiyle tasarladıklarını söyleyen Hasbay, “Turunçgil atıklarından elde edeceğimiz uçucu yağların atıkları pektin eldesi için kullanılacak.” şeklinde konuştu.
Projenin 2027 yılında sonuçlanacağı bildirildi. Proje tamamlandığında, firma ortaklarıyla birlikte farklı destek programlarına yatırım için başvuru yapılacak ve ürünlerin endüstriyel boyutta üretimi için çalışmalar sürdürülmeye devam edilecektir.
(Haber Merkezi)
