Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Teknokent’te “Disleksi Tanılama Sistemi” geliştirildi.
ODTÜ Teknokent’te, çocuklarda disleksinin erken aşamada ve yalnızca 15 dakika içerisinde tanılanmasını sağlayan yapay zeka temelli bir teknoloji geliştirildi. TÜBİTAK desteği ile Eyesoft firması tarafından hayata geçirilen bu teknoloji, çocukların göz hareketlerini yapay zeka ile analiz ederek, okuma güçlüğü olarak tanımlanan disleksi tanısına erken evrede karar vermeye olanak tanıyor.
Projenin Ar-Ge Direktörü, Sabancı Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kürşat Çağıltay, göz hareketleri takip teknolojisi ile insanların nereye, ne kadar baktığını ve neyi düşündüğünü analiz eden çeşitli çalışmalar yürüttüklerini belirtti. Geçmişte özel eğitime ihtiyaç duyan bireyler için gözle oynanan rehabilitasyon oyunları ve gözle kullanılan tekerlekli sandalyeler gibi projeler gerçekleştirdiklerini hatırlatan Çağıltay, son çalışmalarında disleksi tanılama sistemi geliştirdiklerini ve bu sistemi büyük öğrenci gruplarıyla test ettiklerini ifade etti.
Çağıltay, Avrupa’da disleksi tanısı alan çocuk oranının %10, Türkiye’de ise binde 1’in altında olduğunu vurguladı. Çocukların eğitim hayatlarını başarıyla sürdürebilmeleri için okumada rahat olmalarının önemine dikkat çeken Çağıltay, “Disleksi tanısı konmamış çocukların eğitim süreçlerinde yaşadığı zorluklar anlaşılamadığı için buna yönelik müdahaleler de gecikebiliyor.” dedi.
Müdahale Süreçlerine Erken Geçiş
Geliştirilen disleksi tanılama sistemi, çocukların okumaları sırasında kaydettikleri göz hareketlerini yapay zeka ve makine öğrenmesi algoritmalarıyla değerlendirerek hızlı bir geri dönüş sağlıyor. Elde edilen verilerin uzmanlar tarafından değerlendirilmesi sonucunda tanı konuluyor. Bu sayede tanı süresi kısaltılıyor ve eğitim ile rehabilitasyon gibi müdahale süreçleri erkenden hayata geçirilebiliyor.
Türkçe Dilinin Özelliklerine Uygun Geliştirildi
Disleksinin okumada zorluk, metin üzerinde belli yerlere odaklanamama ve metin üzerindeki farklı noktaların üzerine uzun süre yoğunlaşma gibi çeşitli boyutları bulunduğunu anlatan Çağıltay, mevcut yöntemlerin uzun süreli testlerle disleksi tanısı koyduğunu belirtti. “Bu sistem sayesinde disleksi riski taşıyan çocuklara erken dönemde ve etkili bir şekilde müdahale edilerek yaşadıkları güçlüklerin en aza indirilmesi hedefleniyor. Disleksisi olan çocukların göz hareketleri, okuma sırasında göz hareketleri teknolojisi ile kaydedilerek, Türkçe dilinin özelliklerine uygun disleksiyi anlayan yapay zeka algoritmaları ile tanılama yapılabiliyor.” diye ekledi.
Göz Hareketlerinin Analizi
Eyesoft Genel Müdürü Sevilay İmre, göz izleme teknolojileri ile öğrencilerin okuma metinleri sırasında göz hareketlerinin x ve y koordinatlarını bulabildiklerini ve okuma süreleri ile ilgili verileri elde ettiklerini belirtti. Normal gelişim gösteren çocukların göz hareketlerinde belli bir düzen bulunduğunu ifade eden İmre, disleksi veya düşük okuma başarısı gösteren çocukların verilerinde bu düzenin bozulduğunu vurguladı. “Sistemimizde yapay zeka bu verilerden besleniyor. Disleksinin yüzdelik oranını veriyor.” dedi.
Tanılama Sisteminin Yaygınlaştırılması
Okuma güçlüğünün farklı bir öğrenme şekli olduğunu belirten İmre, bu durumun zeka düşüklüğü ile ilgili olmadığını ve normal zeka seviyesine sahip bireylerde de disleksi tanısı konulabileceğini ifade etti. “Bu tanılama sistemini Türkiye genelinde yaygınlaştırmak istiyoruz.” diyen İmre, disleksi popülasyonunu ortaya çıkartmayı ve rehabilitasyon süreçleri için gerekli adımları belirlemeyi hedeflediklerini açıkladı.
(Haber Merkezi)
