Gerede’nin doğu yönünde yer alan ve Gerede’ye 20 km uzaklığı bulunan Ortaca Köyü’nde gün yüzüne çıkartılan tarihi kuyu kaderine bırakıldı. Hakkında tez araştırması bile bulunan tarihi antik kentin şuan ki hali ise kaderine terkedilmiş durumda su ve toprak parçalarıyla kapanmak üzere.
Geçtiğimiz yıllarda su kazı çalışmaları sırasında, köyde bir antik kentin varlığına şahit olunmuştu. Durumu yetkili makamlara bildiren köylüler, inceleme başlatılmasını ve gerekli çalışmaların yapılıp tarihe sahip çıkılması için bilgi vermişti. Jandarma ekiplerinin durumu incelemesiyle kamuoyuna antik kent konusunda bilgiler paylaşılacağı aktarılırken, bugün alan kaderine bırakılmış halde.
Ortaca Köyü sakini Rıdvan Alaylı, Mahzen bulunduktan sonra gerekli birimlere fotoğraf gönderildiğini ama dönüşün olmadığını söyledi. Mahzenin yağmur suyu ve toprakla dolduğunu belirterek ilgisiz kalındığına değindi. Gerekli tedbirlerin alınmaması halinde çatlamış olan duvarların yıkılıp tarihin kaybolacağını kaydetti. İstanbul’da metro kazısı sırasında gemi iskeleti çıktığında metronun yolunu değiştiren yetkililere seslenen Alaylı, tarihe sahip çıkılmasını istedi.
Marmara Üniversitesi Öğretim Üyesi Doçent Doktor Halil Aydınalp, tez araştırmalarında Ortaca Köyü’nde antik kent olduğunu belirtmişti.
Bilimsel araştırmalar ışığında bölgeyi inceleyerek, gözlemlediği bulgularını kaleme alan Doçent Doktor Halil Aydınalp, bölge tarihinin antik dönemlere kadar uzandığı düşüncesiyle, “Gerede, antik Bitinya (Bithynia) ile Paflagonya (Pahplagonia) bölgeleri arasında bir sınır kentidir. Bölgede, Selçuklu ve Osmanlı hakimiyetlerinden önce, sırasıyla Paflagon M.Ö. 300, Bitinya M.Ö. 260-228, Pontus M.Ö. 89, Roma M.Ö. 70-71 ve Roma’nın M.S. 395’de ikiye ayrılmasıyla da Doğu Roma, yani Bizans hakimiyetleri görülmüştür. Kesin kuruluş tarihi bilinmemekle birlikte, Bitinyalılar tarafından diğer kentlerle aynı zamanda kolonize edilmiş eski bir Paflagonya kasabası olduğu anlaşılan Gerede’nin, M.Ö. 3. Yüzyıl’a kadar uzanan çok eski bir tarihe sahip olduğu düşünülmektedir. Gerede’nin ismi de bu antik dönemlerden kalmadır. Bölgenin ilk ismi Paflagonyalılara ait eski bir yerleşim alanı olan Cressa’dır. Bitinyalılar tarafından işgal edilip, bölgenin bir Bitinya kolonisi haline gelmesinden sonra, ismi “Kratia” olmuştur. Kratia ismi zaman içersinde, özellikle bölgenin Müslüman Türkler tarafından kontrol edilmesi sonrası, kuvvetle muhtemel söylenişi daha kolay olduğu için, Gerede’ye dönüşmüş olmalıdır” şeklinde tez bildiriminde bulundu.
