Sonra evlerimiz, yavaş yavaş değişmeye başladı. Bazıları evlerini kendileri yıkıp yeniden yaparken, müteahhitler ortaya çıktı ve ahşap evler yerlerini teker teker çok katlı betonlara terk etti. Artık evlerin nefes alan ahşap kargas yapısı betonun soğuk rutubetine yenilmiş, rengarenk göz alıcı tavan döşemeleri gözlerden uzaklaşmış, sergenleri, gömme dolapları, nişleri yok olmuş, tahta sedirlerle yün minderleri, yün yatakları da yerini sentetiklere terk ederek içinde yaşayanlara onulmaz maraz tuzakları hazırlamaya başlamıştı.
Evler yenilenirken, avlular, avlulardaki hizmet yerleri, çiçekler ve ağaçlarla bezeli bahçeler kayboluyordu. İnsan eli ile düzenlenip yenilenmediği sürece, bir zaman sonra toprağa karışıp, aslına dönüşebilen tabii yapı, yerini kolay yok olmayan petrol kaynaklı kimyasal malzemelere bırakıyordu.
Belki ahşap evlerin bakımı, ısınması zordu, ama sökülüp parçalanırken bile onca yaşına rağmen sağlamlığı, hayat uyumluluğu hayranlık uyandırıyordu. Aslına uygun yenilenebilirlerdi. Lakin bir apartman, bir beton furyası onları da geçmişin özlemine mahkûm ediyordu. Hemen yakınımızdaki Safranbolu, Göynük, Mudurnu, Beypazarı, Taraklı turizm örnekleri dikkate alınamadı. Maalesef bu süreç Gerede’ye çarpık bir yapılaşma getirirken, estetik mimari ahşap sanatını da yok etmişti.
Tarihi yapısı korunmaya çalışılan şehirlerdekiler gibi, belki daha da güzel olan, çatıları kırmızı oluklu kiremitli, ahşap Gerede evleri ile beraber, yaşanan anılar da kaybolurken, sıcak dostluklar serin rüzgârlara dönüşmekteydi. Sokaklarda evlerinin önünü süpürürken selamlaşıp sohbet eden kadınların, çelik çomak, saklambaç, körebe, köşe kapmaca oynayıp, teker çeviren, misket oynayan, ip atlayıp, çizgi oynayan çocukların sesleri yoktu artık. Ailenin birlikte yemek yediği sofralar de unutulanlar kervanına katıldı. Şimdi, yıkılmış veya belki birkaç eski metruk ev, sessiz kalmış sokaklarda betona dönüşmek için boyunları bükük bekliyorlar.
Ve yıl 2015, yine E-5’ten bir başka açıdan Gerede’ye bakıyorum.
Şehrimiz değişmiş, tablo kaybolmak üzere, ama Esentepe ve Arkut, yeşilliğini artırarak bizi teselli ediyor.
Ve Geredelilerin hala bayramları birlikte yaşamasına, gelenek ve görenekleri unutmamalarına da şükürler olsun…
Dilerim geçmişin kıymetini bilenler, yeni evlerde geçmişin çizgilerini yeniden canlandırırlar.
Yıl 2020. O muhteşem estetik güzelliği yansıtan görüntü maalesef çok büyük oranda yok olmuş. Yolları, sokakları, yerleşim yerleri ve yeni evleri ile değişimi devam eden Gerede için umut, muhtemel deprem felaketlerine uğramadan, kentsel dönüşümlerde geçmişin çizgilerinin yeniden canlandırılması olabilir.
Yeni konularda buluşabilmek dileği ile…
