Bolu’da keş, Anadolu’nun birçok coğrafyasında kurut adıyla bilinen bu lezzet Orta Asya Türklerinden günümüze uzanan ve peynirin atası kabul edilir. Peynir çeşitlerinin asıl kaynağıdır.
Keşin tarihçesi ve kültürel önemi
Yoğurdun bozulmadan saklanabilmesi ihtiyacıyla doğan kurut, ilk olarak 1070 yılında kaynaklarda “kurut” kelimesi ile yerini aldı. Bolu’da yöresel olarak keş adıyla biliniyor. Kutadgu Bilig ve Dîvânu Lugâti’t-Türk eserlerinde geçen cümleler, kurutun tarih boyunca Türklerin hayatında önemli bir yeri olduğunu göstermekte. Seyyah Evliya Çelebi’nin anılarında da kuruttan sıkça bahsedilir.
Sağlıklı bir fermente gıda: Keş diğer adıyla Kurut
Yoğurdun mayalanıp kurutulmasıyla elde edilen kurut, probiyotik özellikleri ve yüksek protein içeriğiyle dikkat çeker. Çeşitli sütlerden yapılabilen bu fermente ürün, Anadolu’da özellikle kış aylarında tüketilir.
Anadolu’nun farklı yörelerinde Keş çeşitliliği
Anadolu’da farklı isimlerle bilinen keş, coğrafi ve kültürel çeşitliliğin bir göstergesi. Bolu’da “keş” olarak adlandırılırken Siirt’te “kurut”, Antalya’da, Mardin’de daha birçok yörede farklı isimlerle anılır ve yöresel lezzetlerin vazgeçilmez bir parçasıdır.
Keşin çok yönlü kullanımı
Suyla karıştırıldığında yoğurt kıvamına dönen kurut, çorbalardan böreklere, kahvaltılıklardan soslarına kadar geniş bir kullanım alanına sahiptir. Anadolu’da bin yıllık geleneklerle hazırlanan keş, hala aynı yöntemlerle üretiliyor ve tüketiliyor.
Bolu Keş tarifi
Bolu Mengen’in kekikli yaylaları sayesinde elde edilen sütlerden yapılan keş, özel bir lezzete sahip. İşte bu bölgeye has keşin yapım aşamaları; Sağılan sütler pişirilir ve soğutulur. Ilınmış süte yoğurt mayası eklenir. Yoğurt yayıkta yayıklandıktan sonra süzülür. Süzülen yoğurda şekil verilip kurutulur. Anadolu’nun zengin mutfak kültürünün bir parçası olan keşin, gelenekleri yaşatma umuduyla tadını çıkarın.
(Bolu Olay)
