Çanakkale Savaşı’nda Balkanlar, Suudi Arabistan, Suriye, Filistin, İran, Irak, Azerbaycan ve Afganistan’dan gelen askerlerin de mücadele ettiğine dikkat çeken Cumhuriyet Tarihi Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Celil Bozkurt, “Özellikle Suriye’den çok ciddi sayıda şehidin olduğunu görüyoruz. Tespit ettiğimiz rakamlara göre, 680 civarında sadece Suriye’den şehit verilmiştir. Filistin’de 92-93 resmi şehit kaydı vardır” dedi.
Düzce Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Öğretim Üyesi Cumhuriyet Tarihi Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Celil Bozkurt, 18 Mart Şehitleri Anma Günü ve Çanakkale Deniz Zaferi’nin 109. yıldönümünde açıklamalarda bulundu. Çanakkale cephesinin 1. Dünya Savaşı’nın en dramatik cephelerinden biri olduğunu söyleyen Bozkurt, şehit sayısı konusunda net bir rakam verilemediğini ancak en güvenilir kaynağın Milli Savunma Bakanlığında bulunduğunu kaydetti.
Milli Savunma Bakanlığı kaynaklarında 50-55 bin şehit sayısının görüldüğüne dikkat çeken Yrd. Doç. Dr. Celil Bozkurt, “Kamuoyunda yanlış bilinen bazı şeyleri de düzeltmek lazım. Bazı kesimler tarafından 250 bin civarında şehit olduğu söyleniyor. Bu doğru değil. 250 bin rakamı, Çanakkale cephesindeki zayiatı gösterebilir. Peki zayiat ne demek? Zayiat, askeri literatürde cephenin dışında kalan, yaralanan, hasta olan, kaybolan kişilerin toplamını gösteriyor. Toplam zayiat da 210 bin civarında. 50-55 bin arasında şehidimiz var. Bu rakamlar çok sağlıklı değil. Birçok şehidimizin kaydının yapılamadığını düşünüyoruz. Savaşın uzamasından sonra farklı bölgelerden gelen gönüllü askerlerin de kaydının gereği gibi yapılamadığını düşünüyoruz. Şehit sayımızın verdiğimiz rakamların çok daha üstünde olduğunu söyleyebiliriz” dedi.
İlk olarak Çanakkale ve civar illerden gelen askerlerin mücadele ettiğini ifade eden Bozkurt, savaşın uzamasıyla birlikte farklı illerden askerlerin de cepheye gönderildiğini vurguladı. Bozkurt, “Bu bağlamda bakıldığında en çok şehidin Çanakkale ve civarından olduğu gözleniyor. En çok şehit 4 binin üzerinde Bursa’da verildi. Bursa’yı Balıkesir, Konya, Kastamonu ve Denizli gibi illerin izlediğini görüyoruz. İlçeler bazında baktığımızda ise yine en çok şehidi veren ilçenin Bursa’da olduğunu görüyoruz.
Bursa’nın Orhaneli ilçesi binin üzerinde şehit vermiştir. Orhaneli’yi yine Bursa’nın Mustafa Kemal Paşa ilçesi, Çanakkale’nin Biga ilçesi, Kastamonu’nun Taşköprü ve Cide ilçeleri izlemiştir. Kastamonu aslında Çanakkale cephesine uzaktır ama buna rağmen il ve ilçe bazında en çok şehidi veren bölgelerden biri olmasıyla dikkat çeker” diye konuştu.
Çanakkale Savaşı’nın yaklaşık 10,5 sürdüğünü söyleyen Celil Bozkurt, sadece Türkiye’den değil; Balkanlar, Suudi Arabistan, Suriye, Filistin, İran, Irak, Azerbaycan ve Afganistan’dan da askerlerin geldiğini ve Çanakkale cephesinde mücadele ettiklerini belirtti. Yrd. Doç. Dr. Celil Bozkurt, “Günümüz Türkiye dışında toplam şehit sayısı Türkiye’de verilen şehit sayısının yüzde 2,5 civarına denk gelmekte. Bu da yaklaşık bin 260’lara denk geliyor. Bu ciddi bir rakamdır.
Özellikle Suriye’den çok ciddi sayıda şehidin olduğunu görüyoruz. Saptadığımız rakamlara göre, 680 civarında sadece Suriye’den şehit verilmiştir. Filistin’de 92-93 resmi şehit kaydı vardır. Bunların dışında dikkat çekici başka bir bölge ise Halep’tir. Halep, Türkmenlerin yoğun olduğu bir bölge olması açısından dikkat çekicidir. Burada da vilayet genelinde 550 civarında şehidin olduğunu görüyoruz. Bu vilayete bizim güneydeki bazı illerimizde dahildir. Bunları çıkardığımızda 250 civarında şehidin verildiğini görüyoruz. Tabii ki bunlar net rakamlar değil. Gerçekteki şehit sayımızın, bu bahsettiğim rakamlardan çok daha fazla olduğunu söyleyebilirim” ifadelerini kullandı.
(Haber Merkezi)
