Kastamonu’da yaşayan geleneksel yazma sanatçısı Veliye Martı, yaptığı araştırmalar sırasında bulduğu ve 120-130 yıllık olduğu tahmin edilen Nefise Akpınar’a ait ahşap baskı kalıplarını kullanarak yeni yazmalar (başörtüsü) üretmeye başladı. Martı, Nefise Akpınar’ın torunlarının evinin ambarında bulunan bu kalıplarla sanatına yenilik katmayı amaçlıyor.
Kastamonu’da ikamet eden geleneksel yazma sanatçısı Veliye Martı, araştırmalarının sonucunda elde ettiği kalıpların bakımını yaparak yeni yazmalar üretmeye başladı. Martı’nın çalışmalarının sergilendiği “Tamamlanma” adlı sergi, Kastamonu’daki çeşitli yerlerde sanatseverlerle buluştu. Martı, 35 yıllık bir yazma sanatı geçmişine sahip olduğunu ifade etti.
Yazma sanatının ustası, araştırmacı ve sanatçı kimliğiyle öne çıkan Martı, Nefise Akpınar’ın hikayesinin kendisini derinden etkilediğini anlattı. “Benim için uzun olan bu yolculukta Seydiler’deki Şehit Şerife Bacı Kültür Evi’ne yaptığımız ziyarette Nefise Akpınar’ın hikayesi ve kalıpları ile karşılaştım. Ailenin onayı ile bu hikaye ile çalışmalar yapmak istedim. Bir Nefise Akpınar hikayesi ortaya çıktı.” dedi.
Nefise Akpınar’ın köyünde “Gelin Abla ve Baskıcı Kadın” olarak anıldığını belirten Martı, “Bir kadın mücadelesi beni etkiledi. Eşini 12 yıl askere gönderiyor. Üç çocuk annesi ve para kazanması gerekiyor. Bunu baskıcılık yaparak yapıyor. İpliğini alıyor, kumaşını yapıyor, baskısını yapıp satıyor. Önemli bir figür. Bir kadının tek başına verdiği mücadele beni etkiledi.” ifadelerini kullandı.
Martı, kalıpların uzun yıllar boyunca kullanılmadığını ve 1936 yılında baskı işinin bırakıldığını belirtti. “Kalıpları temizledim, bakımını yaptım. Onlarla ilişki kurmaya çalıştım. Tamamen sembolik kalıplar. Ben böylece Kastamonu’nun farklı bir yüzünü görmüş oldum. Bu kalıplar, Nefise Akpınar’ın imzası gibi bir şey.” diye ekledi.
Yaklaşık dört yıldır bu hikaye üzerinde çalışan Martı, Nefise Akpınar’ın 72 kalıbından 22 parça geleneksel çalışma yaptığı bilgisini verdi. Ayrıca, Nefise Akpınar’ın izlerini sürerek bulduğu yorgan, seccade ve sofra bezinden esinlenerek yeni çalışmalar ürettiğini söyledi. Martı, bu eserlerle Nefise Akpınar hikayesini tamamladığını ifade etti.
Şehit Şerife Bacı Kültür Evi Yapma ve Yaşatma Derneği Başkanı Şerife Şahin, Nefise Akpınar’ın 1877 yılında Seydiler köyünde doğduğunu ve 1966 yılında vefat ettiğini belirtti. Akpınar’ın, eşi askerdeyken ailesinin geçimini bu baskı işleriyle sağladığını söyledi. 2012 yılında kültür evi açıldığında eski eşyaların toplanarak yerel bir müze oluşturulduğunu aktaran Şahin, Veliye Martı’nın bu kalıplara yeniden hayat verdiğini belirtti.
Büşra Akpınar, Nefise Akpınar’ın torununun torunu olarak, Veliye Martı sayesinde büyükannesinin döneminde ünlü bir sanatkar olduğunu öğrendiklerini ifade etti. “Veliye Hanım örnekleri olmadığını, özgün kalıplar olduğunu görüyor. Biz de sayesinde öğreniyoruz.” dedi.
Serinin küratörü Şilan Dağdelen, “Tamamlanma” adı altında sergilenen çalışmanın bir kadın hikayesini yansıttığını ve bu projede yer almaktan mutluluk duyduğunu belirtti.
(AA)
