Ressam Devrim Erbil, Türk halıcılığının zenginliğini ve estetiğini uluslararası platformlarda tanıtmayı amaçlıyor. Sanatıyla, geleneksel dokuma sanatının değerini vurgulayarak kültürel mirasımıza ışık tutuyor.
Ressam Devrim Erbil, Türk halıcılığını daha geniş kitlelere tanıtmak amacıyla İstanbul veya Ankara’da büyük bir halı müzesi açmayı planladığını ifade etti. Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından düzenlenen Ankara Kültür Yolu Festivali kapsamında, Geleneksel Türk El Sanatları Vakfı tarafından “Asya’dan Anadolu’ya Türk El Halısı” isimli bir sergi gerçekleştirildi. Bu sergide, geleneksel Türk halılarının yanı sıra Erbil’in tablolarından birebir dokunan sekiz parça ipek halı da yer aldı.
Devrim Erbil, halıya olan ilgisinin Uşak’ta geçen çocukluğuna dayandığını belirtti. Uşak’ta 5 yaşına kadar yaşadığı dönemlerde halı dokuyanları görmesinin kendisinde derin izler bıraktığını vurguladı. “Uşak’ta evlerin girişlerindeki holde sağlı, sollu halı tezgahları bulunurdu. Halam kardeşimle sünnet düğünümüzde bir halıyı hediye olarak yollamıştı. Önde bir eşek üzerinde kervan başı, arkada iki deve. 80’e 60 boyutlarında bir halıydı. Hala saklarım,” dedi.
Türkiye’yi dolaşırken Anadolu’daki halı çeşitliliğini keşfettiğini ifade eden Erbil, “Her bölgede kendine özgü renkler, kompozisyonlar, olağanüstü bir teknik var. Mimar Sinan Üniversitesine girdiğimde ve sanatçı olma yolunda ilerlediğimde halının değerini anlamaya başladım,” şeklinde konuştu. Ayrıca, dünyada birçok büyük müzede çağdaş sanatçıların eserlerini halıya dokuttuğunu gördüğünü belirterek, “Türkiye’deki sanatçılar neden halıları küçümsediler, neden tanımıyorlar?” diye sordu.
Erbil, geleneksel el sanatlarının Türkiye genelinde yayılmasının önemine dikkat çekti. “Ben halıya tutkuyla bağlı olduğum için halı tekniğiyle resimler nasıl duracak diye merak ediyordum. El halıcılığındaki teknik, işçiliğin bu topraklarda yetişmiş olması çok kıymetli,” dedi. Ayrıca, Bakü’de bir halı müzesini ziyaret ettiğini ve burada çocuklara halıcılığı tanıttığını aktardı. “Türkiye’de halı müzeleri açılsın. Meslek yüksek okullarında halıcılık bölümleri olsun. Halı dokuyanlar kalmadı. Bu tekniği bilenler gidiyor, yerine gelmiyorlar,” ifadelerini kullandı.
Geleneksel Türk El Sanatları Vakfı (GESAV) Başkanı Kerim Sefer ise, vakfın 1989 yılında yaklaşık 2 bin geleneksel el sanatları üreticisiyle kurulduğunu ve el sanatlarını kalkındırmayı amaçlayan birçok sergi düzenlediklerini söyledi. Türk halılarının 13. yüzyıldan itibaren Avrupa’da ün kazandığını, 16. yüzyıldan itibaren Anadolu’dan dünya çapında halı ticaretinin arttığını vurguladı.
Sefer, 19. yüzyılın sonlarında halı üretiminde yavaşlama yaşandığını, Cumhuriyet döneminde ise Sümer Halı ile en büyük gelişmenin sağlandığını belirtti. “Bugün Türkiye halıcılıkta içler acısı durumda. Binlerce tezgahtan artık çok azı üretim yapıyor. Sadece sipariş üzerine çalışan halı tezgahları ayakta duruyor. Üretimin devam edebilmesi için halının çıktığı dakika satılması gerekiyor,” diye ekledi.
Sefer, genç neslin halı kültürüyle ilgilenmediğini ifade ederek, “Üreticiler ve devlet bu durumu ele almalı. Bu kültüre sahip çıkmalıyız. Tüm dünyanın tanıdığı halıları genç nesillere göstermeliyiz, tanıtmalı ve sevdirmeliyiz ki talep olabilsin,” şeklinde konuştu. Devrim Erbil’in eserlerinden halı dokuma sürecinin büyük bir emek gerektirdiğine de dikkat çekti.
(Haber Merkezi)
