Dil, toplumların kültürlerini, inançlarını, duygularını, düşüncelerini birbirlerine aktardıkları sembollerle oluşturtulmuş anlamlar bütünüdür. Dil biyolojik ve çevresel faktörlerden etkilenerek öğrenilir. Dil gelişimi doğumdan itibaren başlar ve hayat boyu devam eder.
Çocukta Dilin Kazanılması
Çocuklarda dil kazanımı doğumdan itibaren başlar. İlk üç ay dil gelişimi bebeğin sesi olduğunu keşfetmesiyle kendini ağlama olarak gösterir. Üç ve altı ay arasındaki bebeklerde dil gelişimi hoşnutluk sesleri çıkarmak ve gülümsemek olarak iki başlık altında kendini gösterir. Beşinci aydan sonra bebek tek heceli kelimelerle kendini diğer bireylere anlatmaya çalışsa da genelde kendi kendine bu ses oyununu oynamayı tercih eder. İlk yılın sonlarına doğru bebek anlamlı kelimeleri kullanmayı başlar. Cümle kuramasa da kendini anlamlı kelimeleri sıralayarak ifade etmeye çalışır.
Çocuklarda dilin kazanılmasında üç temel etken vardır. Bunlar alıcı dil yönü, içsel dil yönü ve anlatım dilidir.
- Alıcı dil yönü, çocuğun diğer bireylerin konuştuklarını anlama ve algılamasıdır. Çocuk bu evrede soyut ve somut kelimeleri ayırt edebilmeli, söylenenleri yapmalı veya eleştirel biçimde karşı çıkabilmelidir.
- İçsel dil yönü, çocuğun kendisi ile iletişim kurabilmesidir. Kendi düşündüklerini olumlu olumsuz olarak tartabilmelidir. Mantıklı düşünce sürecinde düşündüklerini anlamalıdır.
- Anlatım dili, çocuğun diğer bireylerle iletişim kurarken kullandığı dildir. Anlatım dili aşamasına gelmeden önce çocuk alıcı dil ve içsel dil aşamalarını tamamlamalıdır.
Çocuklarda Dil Gelişimi
Çocuklarda dil gelişimi konuşma öncesi dönem ve gerçek konuşma dönemi olarak ikiye ayrılır.
- Konuşma öncesi dönem sıfır bir yaş olarak kabul edilir. Doğumdan itibaren konuşmaya başlamasına kadar olan kısmı kapsar. Bu dönem boyunca çocuk kendini konuşmaya hazırlar. Bazı anlamsız sesler çıkararak çevresinden duyduklarını taklit etmeye çalışır.
- Gerçek konuşma dönemi bireyin ilk kelimeyi söylediği zamandan başlayarak hayatının sonuna kadar geçen dönemi kapsar. Çocuğun gerçek konuşma dönemine girdiği anlamak için anlamını bildiği ve bilinçli olarak söylediği kelimenin bir objeye karşılık gelmesi veya söylediği kelimenin başkaları tarafından anlaşılması gerekmektedir.
Çocuklarda Dil Gelişimini Desteklemek İçin Neler Yapabiliriz?
Bireyler doğumundan itibaren çevreyle etkileşim halindedir. Bebek konuşma ve anlama yeteneği ile dünyaya gelir. Konuşma becerisinin kazanılmasında çocuğun çevresindeki bireylerin davranışları çok önemlidir. Çocuklarda konuşma yaşlarının farklılık göstermesi doğrudan aile ile ilgili olmasa da ailenin tutumu büyük ölçüde rol oynar. Doğru yönlendirme ile çocuğun dil gelişimini desteklemek mümkündür. Dil gelişimini etkileyen iki faktör vardır. Bunlar çevresel ve bireysel faktörlerdir.
- Çevresel faktörler; çocukla doğrudan konuşmak, ona etrafında olan biteni anlatmak, çevresinde gördüğü objelerin adlarını ve ne işe yaradıklarını anlatmak, kitap okumak, şarkı söylemek, sürekli birebir iletişim halinde olmak çocuğun gelişimi açısından oldukça önemlidir.
- Bireysel faktörler, çocuğun kendisiyle ilgilidir. Çocuğu konuşturmak için sorular sormak çocuğun kelimeleri doğru ve yerinde kullanması açısından oldukça önemlidir. Doğru yanıtlar alındığında çocuk ödüllendirilmelidir. Çocuğu ödüllendirmek soru sormak kadar önemlidir. Ödüllendirilen çocuk doğru yaptığını düşünerek bir süre sonra ebeveyn soru sormasa bile kendi cümlelerini kurmaya ve kendini ifade etmeye başlayacaktır.
(Haber Merkezi)
