Bölüm I
Gerede ve çevresi, Müslüman Türklerin eline geçtikten sonra bugünkü yerinde Gerede beyliği isminde bir uç beyliği şeklinde yeniden kurularak Oğuz Türkleri ile iskân edilmiştir. (1197)
Kayı Boyu (Kayılar) Oğuzların Bozok kolundan, Osmanlıların da mensup olduğu bir boydur. KAYI BOYU, Oğuzların 24 boyundan biridir. Gün Han Oğulları koluna bağlı olup, Ongunu (kutsal hayvanı) şahindir. Oğuz boylarıyla ilgili ilk bilgiler Kaşgarlı Mahmud’un Divanü Lugati’t-Türk adlı eserinde derlenmiştir. Reşideddin’in Camiü’t-Tevarih ve Yazıcıoğlu Ali’nin Selçuknamesi (Tarih-i Al-i Selçuk) sinde Kayı boyu ile ilgili bilgilere yer verilmektedir. Kayı kelimesi; “muhkem, kuvvet ve kudret sahibi” demektir. Kayı boyunun damgası, iki ok ve bir yaydan ibaretti. Oğuz Han oğlu Gün Han oğlu Kayı’nın, bu boyun ceddi olduğu söylenir. Yirmi sene hükümdarlık yapan Kayı’nın nesli, uzun yıllar bu makamda kalmıştır. Bu sebeple Kayı boyu, Oğuz boyları arasında ilk sırada gösterilmektedir. Dede Korkut da eserinde, gelecekte hanlığın Kayı’ya geri döneceğini bildirerek, Osmanlıları haber vermiştir.
Günümüzde kayı boyuna mensup, kayı ön adlı köyler Kayı, Kayıkiraz, Kayısopran, Salur, Afşar, Kösreli köylerinde olduğu gibi halen varlıklarını devam ettirmektedirler.
Kayıkiraz köyümüzde bu köylerden biridir.
Gerede önemli karayollarının üzerinde bulunması nedeniyle ulaşım son derece kolaydır. D100 uluslararası karayolu çift şerit olarak Ankara’ya 137 km., Bolu’ya 52 km, İstanbul’a 300 km, Zonguldak’a 140 km, Karabük’e 90 km mesafede bir kavşak konumundadır.
Kayıkiraz köyümüz Gerede ilçemize Ankara yönünde 10 km uzaklıktadır. Boluya 60 km Ankara’ya 110 km uzaklıktadır. Doğusunda Avşar, batısında Mürdükler ve Taşlar kuzeyinde Kazanlar güneyinde de Sipahiler Köyleri bulunmaktadır. D100 Karayolu köyümüzün hemen yanından geçmektedir. Bu yoldan Ankara, İstanbul ve Bolu’ya otobüsler düzenli olarak sefer düzenlemektedirler.
Köyümüzün hemen yanından bir akarsu geçmekte ve bu akarsuya köyümüz ismini vermiştir. Bu akarsu kayıçayı olarak anılmaktadır. Bu su ile köylülerimiz bahçelerini sulamaktadır. Köyün hem içme suyu şebekesi hem kanalizasyon şebekesi vardır. Köyümüzde 200 yıl önce yapıldığı tahmin edilen dört adet çeşme bulunmaktadır. Elektrik köyümüze 1975 yılında gelmiş ve gelmesi ile beraber elektrikli aletlerde kullanılmaya başlanmıştır.
Köyümüzde 1975 yılında yapılmış ve 1980li yıllara kadar eğitim öğretimi gerçekleştirmiş bir ilkokul bulunmakta ve bu dönem içinde bölgemizden çok değerli insanlar yetiştirmiştir. Köyümüzde, ilköğretim okulu olmasına rağmen öğrenci eksikliği sebebiyle eğitim verilmemektedir. Öğrenciler taşımalı eğitim kapsamında ilçe merkezinde okullarına devam etmektedirler.
Kayıkiraz Köyü Tarihi ve Tanıtımı:
Bölüm II
Camimiz 1963 yılında Osmanlı mimarisi ile yapılmıştır. Camimizde resmi görevli imam bulunmaktadır. Üç mahalleden oluşan köyümüzde Camimiz köyümüzün tam merkezinde yer almakta onun hemen yanında köy odası bulunmaktadır. Köy odamızda misafir odası, çay ocağı, toplantı odaları bulunmaktadır. Özellikle kışları köy odasında yatsı namazından sonra cemaat oturur ve sohbet eşliğinde çay içilir, Köy odamızda kışları geleneksel olarak ferfene düzenlenir bu ferfenede oyunlar oynanır genellikle bu toplantıya bütün köylü katılır.
Köyümüzün geçim kaynağı geleneksel tarım ve hayvancılıktır. Tarımda buğday, arpa, yonca, fiy, mısır yetiştirilmiştir. Toprak yapısı kumlu, killi, humuslu ve kireçlidir. Önceleri sabanla toprak sürülürmüş öküz ve at arabasıyla saplar harman yerine taşınmış ve harman yerinde döğenle hasat yapılmıştır. Hasat yapılan ürünler sele ile genellikle evlerin hemen yanında bulunan harmanlığa taşınırdı. Günümüzde bunların yerini traktör ve modern tarım aletleri almıştır.
Köyümüz İç Anadolu ve Karadeniz ikliminin geçiş bölgesindedir. Dolayısıyla köyde, karasal iklim ile Karadeniz iklimi arası geçiş özellikleri görülebilmektedir. Kışları soğuk geçse de yazları sıcaktır. İç Anadolu Bölgesi’nin Batı Karadeniz’e geçit verdiği bir konumda bulunan köyümüz ortalama 1300 metre yükseklikte dalgalı bir arazi şekline sahiptir.
Köyümüzün yaylası yünlü yaylaları denen bölgede bulunmaktadır. Yünlü yaylalarından Gerede Ankara yönünde ilk yayladır. İlk yaylamız D100 karayolunun geçmesinden dolayı yünlü yaylalarına 1978 yılında taşınmış bütün yayla evleri yeninden yapılmıştır. Yayla evleri genelde tek odalı olup banyo ve tuvaletten oluşmaktadır. Köylümüz yayla vaktinde yaylalara göçerler ve kışlıklarını yaylalarda hazırlardı.
Köyümüzde evler genelde iki katlı ve ahşap evlerdir. Evler hanay ve hanaya bağlı oturma odası, misafir odası, yatak odası, mutfak, banyo, tuvalet ve ambardan oluşur. Evlere bağlı ahır, samanlık ve bahçeler mevcuttur. Köyümüzün Alt yapıları mevcuttur. Köyümüzde kanalizasyon ve su şebekesi vardır, Evlerimizde şebeke suyu kullanılmaktadır. Bütün evlerin yolları mevcut olduğu için köy içi ulaşım rahattır.
Köyümüzde cenaze olduğu gün bütün köylü tek yürek olur, dargınlıklar ve düşmanlıklar unutulup kabir kazılır. Normal olarak cenaze defin edilir. Bir hafta akşamları komşular yemek yaparak cenaze evine giderler. Bir ay gibi uzun zamanlarda da taziye ziyaretlerinde bulunurlar. Köyümüzün mezarlığı köyümüzün batısında kurulu olup tel örgülerle çevrilidir. Her aile kendine ait bir bölgede cenazelerini defnederler. Mezarlığımızda mescidimiz ve suyumuz bulunmaktadır. Düzenli ve tertipli olan mezarlığımız çevre köylere örnek teşkil etmektedir. Mezarlığımız çam ağaçları ile çevrilmiş yeşillikler içindedir.
Kayıkiraz Köyü Tarihi ve Tanıtımı:
Bölüm III
Köyümüzde hane sayısı 40 ‘a yakın olup nüfusu 200’ ün üstündedir. Sürekli kalan 5 ailede toplam 15-20 kişi yasamakta yazları nufus yoğun bir şekilde artmaktadır. Son yıllarda köyümüze 10 dan fazla yeni ev yapılmış nüfus yoğunluğu artmıştır. Köyümüz genelde Ankara’ya göç vermiş İstanbul ve İzmit’e giden köylülerimiz olmuştur.
Köyümüzde Alagöz, Balaban, Balcı, Bıyıklıoğlu, Cankurtaran, Çetinoğlu, Çetinkaya, Gökgöz, Güler, Halıcı, Hazer, Karaca, Karadavut, Kaya, Kılıç, Özaydın, Özcan, Yaşar soy isimli aileler yaşamaktadır. Bu aileler Bekargil, Cambazlar, Cıbırgil, Çetinler, Güssümgil, Güllügil , İzzetgil , İsbogil , İmamgil , Kurbangil , Seydaligil , Softagil , Uzunağagil , Yüzbaşıgil gibi lakablar ile anılmaktadır .
Razaman aylarında köy camimizde her gün bir aile köylüye iftar verir ve imam nöbeti denilen bu gelenek çok eski dönemlerden beri uygulanmış, günümüze kadar gelmiş ve çocuklarımıza emanet edilmiştir. Bütün köylü tarafından köy camisinde kılınan Bayram namazı sonrasında caminin içinde bayramlaşma olur. Büyükten küçüğe doğru sıraya geçilir. Köyün en yaşlısı en önde olmak kaydıyla tektek bayramlaşılır. Büyükten küçüğe bütün köylü bayramlaşmada bulunurlardı. Bayramlaşma sonrası dua okunurdu. Daha sonra gruplar halinde ( yas grupları ) gençler ve çocuklar ayrım yapmadan bütün köy hanelerini gezerler ve bayramlaşırlardı. Ramazan bayramında baklava kurban bayramında ise kurban eti muhakkak ikram edilir.
Köyümüzde evlilikler görücü usulü ile olur, Dünürlüğe aile büyükleri ile gidilir kız istenirdi. Düğünlerimizde çok fazla şamata gırgır olmaz üsluplu bir şekilde geçer. Kız evinde kız kınası oğlan evinde de oğlan kınası yapılır. Komşuluk ilişkileri sıcak iyi günde kötü günde muhakkak beraber olunur akşamları oturmaya ailece gidilir. Komşu köylerdeki cenazelere muhakkak iştirak edilir, düğünlerinde ve bayramlarda ziyaret edilirdi.
Köyümüzde kışları köy camisinde ferfene düzenlenir, yazları ise yaylamızda yayla şenlikleri düzenlenir. Yayla şenliklerimize köylülerimiz yoğun ilgi gösterir. Şenliklerde köy derneğimiz tarafından yemek verilir. Bu yemekte; genelde etli pilav ayran ve üzümden oluşurdu. Yayla şenliklerinde köy gençleri ve çocuklar mendil kapmaca, yakan top, ip atlama gibi oyunlar ve yarışmalar yapılır, dernek tarafından kurra ile çocuklara oyuncaklar dağıtılır.
Köyün birlik ve beraberliğini arttırmak ihtiyaçlarını karşılamak amacı ile 1980 yılında köy derneğimiz kurulmuştur. Derneğimiz özellikle cenazelerde çok büyük öneme sahip görevleri yerine getirmektedir. Cenazelerde köyümüze otobüs kaldırır, yemek ikramında bulunmak için gerekli hazırlıkları organize etmektedir. Derneğimiz ferfene ve yayla şenliklerini organize eder ve davetiye satışı ile dernek giderlerini karşılamasını sağlar. Derneğimiz tarafından duyurular kayıtlı olan cep telefonlarına kısa mesaj olarak gönderilir.
Köyümüzün gelişen dünyaya ayak uydurma amacı ile internette de bir web sayfası hazırlanmış, derneğimiz ve köylülerimizin de yardımı ile 5 senedir hizmetine devam eden bir web sayfası kurulmuştur. www.kayikiraz.com’un editörlüğünü Ferhat ÇETİNOĞLU yapmaktadır. Web sayfasında köyümüz ile ilgili duyuru davet düğün gibi bütün sosyal olayların haberleri bulunmaktadır. Web sayfamız köylümüzün bir haber alma aracı haline gelmiştir.
Ferhat ÇETİNOGLU
